N O V E M B E R 2 0 2 4
De winter is in aantocht. Het weer wordt wisselvallig. De avonden langer en kil. Dit nieuwe Salesiaanse Contact wil van harte wat licht en warmte brengen. Hopelijk vindt u er iets in van uw gading. En mocht u aan uw vrienden- of kennissenkring ook onze maandelijkse bezinning gunnen: geef gerust hun mailadres aan ons door en wij zorgen voor de rest.
Wim Holterman osfs
EMINENT TOT UW DIENST
In dienst van de barmhartigheid…
Het is al enige tijd geleden dat Paus Franciscus 21 nieuwe kardinalen heeft benoemd. Op zich niets bijzonders. Wat mij in het krantenbericht hierover echter opviel was het pauselijk commentaar daarbij. Een kardinaal wordt – zo las ik – gewoonlijk aangesproken met ‘eminentie’, wat zoiets betekent als ‘vooraanstaande’. De paus wil graag zien, dat deze titel verdwijnt. Hij ziet meer in een titel als ‘diaken’, dienaar. In zijn begeleidend schrijven zegt hij, dat hij bidt dat deze nieuwe kardinalen ‘opgeheven ogen’ hebben, ‘gevouwen handen’ en ‘blote voeten’. ‘Opgeheven ogen’: om oog te hebben voor de noden van mensen, om naar hen op te zien door de bril van de liefde. ‘Gevouwen handen’: om het Volk van God te kunnen voeden vanuit hun gebed en bezinning. ‘Blote voeten’ zodat ze de harde werkelijkheid van onze wereld voelen; een wereld die te lijden heeft onder oorlog, vervolging, discriminatie en armoede. Dat laatste – zo schrijft Paus Franciscus – vraagt om veel mededogen en barmhartigheid.
De grootste…
Toeval of niet: het weekend erna ging het evangelie over een vraag van Johannes en Jacobus. Zij solliciteerden naar een ereplaats in het Rijk van God: de een aan de rechterhand van Jezus en de ander aan Zijn linkerhand. Dat riep bij mij de stoute vraag op of de paus in zijn overweging dat evangelie ook onlangs nog gelezen had. Streven naar macht en aanzien is weliswaar zo oud als de mensheid, maar de reactie van Jezus op de vraag van die leerlingen staat daar haaks op. Bij Hem staat de kleine mens altijd op de eerste plaats en – en zo zegt Hij – wie zich verheft zal vernederd worden. Onder de leerlingen van toen ontstond meteen ruzie over de vraag wie wel de belangrijkste was.Ten overvloede zegt Jezus dan nog eens: ‘Wie de grootste wil zijn, moet dienaar (=diaken) zijn’. Dat is blijkbaar de belangrijkste functie in het Rijk van God: dienaar van de dienaren zijn, de minste van allen. Hoe meer je dat wordt des te ‘eminenter’ ben je. Dat geldt natuurlijk niet alleen voor (nieuwe) kardinalen maar evengoed voor ieder van ons die probeert zo goed mogelijk leerling te zijn.
Synodaal geloven
Het is een voortdurende uitdaging voor ieder van ons om ‘vooraanstaand’ te zijn in dienstbaarheid. Daarin ligt onze ‘meerwaarde’. Barmhartigheid en mededogen maken van ons een mooier mens. Daarom is het belangrijk om op ‘blote voeten’ in de wereld te staan, in de realiteit van oorlog en onvrede, van streven naar macht over de rug van anderen en van een onoverkoombare kloof tussen rijk en arm. Geloven betekent ook voeling houden met die wereld. We kunnen en we mogen onze ogen niet sluiten voor de soms zo harde realiteit, dichtbij en ver weg. De synode in Rome, die een paar weken geleden is afgesloten, geeft ons daarbij een belangrijke les. Het ging in die kerkvergadering vooral om het luisteren naar elkaar. Er werd voor gewaakt, dat iedereen aan het woord kon komen. Er werd naar iedereen geluisterd. Ook was er veel aandacht voor stilte. Stilte waarin de Geest van God aan het woord kan komen. Uit de berichten die ik erover gelezen heb werd me duidelijk, dat dit samen stil zijn, dit intens luisteren naar elkaar een diepe verbondenheid schiep. Natuurlijk was er niet in alles overeenstemming. Er groeide echter wel begrip voor elkaars meningen. Zo werd de betekenis van ‘synode’ – samen op weg gaan – letterlijk waargemaakt. Deugddoende verbinding wordt niet gerealiseerd door ingewikkelde redeneringen maar wel door hartelijke aandacht voor elkaar, door openheid voor elkaars stand
punten en ervaringen. Er is dan geen sprake meer van ‘hoog tot laag’, maar van bondgenoten en tochtgenoten. Natuurlijk is er nog een lange weg te gaan, maar als we die ‘synodaal’ (samen op weg) mogen gaan dan kunnen we alleen maar hoopvol zijn.
Frans van Sales…
Onze heilige leefde in een tijd van grote onenigheid, van scheiding van de geesten, van contrareformatie scherp tegenover reformatie. Oorlogen – in het groot en in het klein – waren aan de orde van de dag. Hij kende de armoede van zijn mensen als geen ander. In d
ie geest was hij echt een bisschop zoals Paus Franciscus vandaag zou willen: een bisschop op ‘blote voeten’. Hij deelde in de ellende en de armoede van mensen. Hij leefde met ‘opgeheven ogen’, zeker waar hij geestelijke begeleiding gaf aan talloze mensen. Hij zag scherp maar hij oordeelde mild. En dit alles stoelde hij op een hoogstaand religieus beleven. Hij was een man van ‘gevouwen handen’, van gebed en van diepe Godsverbondenheid. Zo werd hij een ‘eminente’ bisschop, een herder voor zijn mensen. Hij ambieerde niet de kardinaalshoed die hem in Parijs (1619) werd aangeboden. Hij schrijft daar zelf over aan Jeanne de Chantal: ‘Ik heb de kardinaal gezegd dat ik getrouwd ben met mijn bisdom en dat ik deze vrouw niet wil verlaten voor een andere. Laat mij maar rustig verder gaan, met alle moeite die het kost. Wat moet ik met een nieuw bisdom? (…) Zijn voorstel om mijn broer bisschop te laten worden, doet me goed. Dan kan ik me langzaam terugtrekken van alle drukte. Dat is mij meer waard dan een kardinaalshoed’ (Dirk Koster, François de Sales). Hij wilde bisschop zijn van, voor en door ‘zijn’ mensen. Met hen ging hij zijn weg in vriendschap en verbondenheid. Daarin lag zijn ‘eminentie’: in de dienst van het bisschop zijn.
STICHTERSDAG ZATERDAG 12 OKTOBER 2024
Zaterdag 12 oktober kregen we in de parochiezaal van de H. Nicolaas in Eemnes, na een hartelijk ontvangst met koffie en een brownietaart van Wil Vos, een uitleg over DE GOEDE MOEDER van Kees Jongeneelen met een begeleidende PowerPoint van Marus Tijssen.
Marie de Sales Chappuis ( de Goede Moeder genoemd) was een katholieke zuster en overste van de Orde van de Visitatie in Troyes. Ze was ook stichtster van de congregatie van de Oblaten van Franciscus van Sales, samen met Louis Brisson. Marie de Sales Chappuis werd geboren in 1793 in Soyhières in het Jura gebergte in Zwitserland, toentertijd door Frankrijk in bezit genomen. Ze kwam uit een gezin met 11 kinderen waarvan 6 het religieuze leven in gingen. Op 14 jarige leeftijd is ze binnengegaan in een internaat in Fribourg. Ze verdiepte zich in de geschriften van Frans van Sales en vond dat ze verder niets anders nodig had. Ze had mystieke ervaringen, een diep Godsbesef en ze schrijft over haar levensweg. Ze vond dat actief leven en contemplatief leven samen kunnen gaan. Ze had een vooruitziende blik en wilde een mannelijke congregatie stichten in de geest van Frans van Sales. 21 November 1814 trad ze in in een klooster van de Visitatie in Fribourg. Ze woonde daar op de bovenste verdieping samen met nog meerdere jonge zusters.14 Juni 1815 werd ze ingekleed als Marie de Sales. Ze is 30 jaar lang in een klooster van de Visitatie in Troyes, waar Brisson rector werd. Het was een vrijgevochten klooster met aparte ideeën voor die tijd. Zij werd er moeder overste. Jongere zusters kreeg ze mee in de vernieuwing, oudere later in de spiritualiteit van Frans van Sales. Het was de tijd van de Franse en industriële revolutie. Troyes was een textielstad . De zusters deden er veel voor meisjes van het platteland en droegen zorg voor het onderwijs. De arbeidsters werden in de weekenden opgevangen . De later heilig verklaarde zuster Aviat was er de stichteres van de Zusters Oblaten. Ze deden veel voor onderwijs en missie, o.a. in Zuid-Afrika, Namibië, Ecuador en Colombia. De Goede 
Moeder had grote invloed op vele terreinen, o.a. ook op de moraaltheologie. Samen met Louis Brisson stichtte ze de Oblaten van Frans van Sales en spoorde hen aan te leven volgens de richtlijnen van het Geestelijk Directorium. Louis Brisson verwees vaak naar de ’Weg’ van de Goede Moeder. Deze komt tot uiting in:
*het verenigen van onze wil met Gods wil
*Niet omkijken en verder gaan (couper court)
*proberen te leven in het hier en nu
*de sacramentele kijk op de wereld en de spiritualiteit van arbeid.
Ze zag zichzelf als iemand die een actieve rol aannam om Jezus weer tot leven te brengen. Het ging haar om het ‘herdrukken van het evangelie’ in contact met God. Haar missie was dat het apostolische ideaal en het contemplatieve leven samen kunnen gaan.
Na deze boeiende uitleg kregen we een heerlijk broodje kroket en konden we even pauzeren.
Vervolgens werden we in groepen verdeeld en aan de hand van een tekst van Marie de Sales, de goede Moeder, begonnen we een synodaal gesprek. Dit hield in dat we eerst de tekst lazen, deze op ons in lieten werken om daarna om beurten te vertellen wat de tekst met ons deed. Je mocht nog niet op elkaar reageren. Enkel luisteren. Daarna werd de tekst nogmaals gelezen en met de vorige ronde in het achterhoofd om beurten gereageerd. Hierop volgde een gesprek. Vanuit deze gesprekken maakte elk groepje een voorbede voor de eucharistieviering.
Dezen gingen als volgt:
*Goede God geef ons de kracht om bij alle regelgeving te onderzoeken wat daar de geest van is en elkaar te inspireren daar ook van harte naar te leven.
*Wij bidden u om geduld om naar elkaar te luisteren en elkaar te verstaan. Maar leer ons ook om elkaar de ruimte te geven en elkaars mening te respecteren. Wij weten niet of God heeft nagedacht maar wat wij wel weten is dat Hij ons aan het denken heeft gezet.
*Door de Goede Moeder zijn we er ons bewust van geworden hoe belangrijk het is om ons steeds weer af te vragen wat onze beweegredenen zijn en of het de moeite waard is waarmee wij ons bezig houden . Want het is niet eenvoudig om in de hectiek van het leven Uw stem te verstaan. Open onze oren en ons hart daartoe omdat wij een daadwerkelijke bijdrage kunnen leveren aan het tot stand komen van Uw Rijk.
*Eeuwige Gij zet ons in beweging. Gij stoot ons aan als een licht in de morgen. Wij vragen U geïnspireerd door de Goede Moeder, dat wij ons voor U openstellen, dat wij U in dat licht mogen zien, dat wij niet doelloos ons leven leven, dat wij elkaar zien. Wij bidden U dat we antwoord geven op wat Gij van ons vraagt, dat wij de weg durven gaan en in verantwoordelijkheid zorg hebben voor elkaar en heel Uw schepping.
Na deze Eucharistieviering en een mooie dag gingen we weer uit elkaar op weg naar huis.
Maria v. Gaal
